Triết lý về thú vui

Tất cả mọi người đều đi tìm hạnh phúc. Chúng ta nên sống theo nhận xét khôn ngoan dưới đây. Nó gồm ba qui luật về thú vui mà nếu tuân thủ sẽ làm người ta dễ đạt được hạnh phúc.

Luật đầu tiên là: nếu lúc nào bạn cũng chơi đùa thỏa thích thì bạn sẽ chẳng có thêm được thứ gì khác ngoài chuyện vui thú. Thú vui cũng như sắc đẹp. Nó bị điều kiện hóa bởi sự tương phản. Một thiếu nữ muốn khoe chiếc áo đầm màu đen của mình thì chị sẽ không đứng trước bức phông màu đen, nhưng trước tấm phông màu trắng. Trang điểm của chị cần có sự tương phản. Pháo bông sẽ chẳng làm chúng ta thích thú nếu được bắn vào giữa trưa nắng chang chang. Chúng cần được bắn lên vào ban đêm. Hoa sen làm chúng ta thích thú vì chúng mọc giữa vũng bùn dơ bẩn. Sự tương phản là cần thiết để giúp chúng ta nhìn thấy mỗi sự vật tỏ hiện một cách sống động.

Cũng theo nguyên tắc đó, người ta sẽ hưởng được thú vui trọn vẹn nhất khi thú vui đó đến với chúng ta như là một “thú vị bất ngờ tương phản với những kinh nghiệm vốn thường là xoàng xĩnh. Sẽ lầm lẫn lớn nếu đêm nào chúng ta cũng mở dạ tiệc. Chẳng ai còn vui thú gì dịp lễ Giáng sinh nữa nếu tối nào cũng ăn tiệc vào nửa đêm. Đêm giao thừa sẽ chẳng làm chúng ta khoái chí nữa nếu đêm nào cũng nghe pháo nổ.

Sự khôi hài cũng dựa trên tính cách tương phản. Và để có sự hài hước trước một hoàn cảnh khôi hài thì cũng đòi hỏi sự tương phản. Nếu một vị giám mục đội mũ bị lệch thì chúng ta sẽ bật cười ngay, nhưng nếu mọi vị giám mục đều đội mũ lệch y như thế thì chúng ta sẽ chẳng thấy buồn cười nữa.

Niềm vui sống của chúng ta sẽ gia tăng nếu ta biết tuân theo qui luật biết tự chế, hãm mình và từ bỏ mình trong cuộc sống, thực hành như vậy sẽ giúp chúng ta khỏi bị mệt mỏi, sẽ bảo tồn được hương vị và niềm vui.

Biết tự giữ kỷ luật sẽ giúp chúng ta tìm lại được sự hào hứng của tuổi thơ, nghĩa là biết hướng thú vui một cách điều độ sau khi đã cố gắng làm việc, tương tự như chúng ta ăn tráng miệng cuối bữa ăn chứ không ăn vào đầu bữa.

Luật thứ hai: Thú vui càng sâu xa và đẹp hơn khi nó trải qua một khoảnh khắc nhàm chán và đau đớn. Luật này làm cho thú vui quí báu của mình được kéo dài mãi suốt đời. Để được như thế, chúng ta phải kiên trì với bất cứ điều gì mình làm cho đến khi có được cơn gió thuận. Chúng ta càng hưởng được niềm vui leo núi nếu trước đó đã trải qua khoảnh khắc kiệt sức đến ngã lòng. Người ta sẽ càng chú tâm đến công việc sau khi vượt qua khó khăn lúc đầu của nó.

Tương tự như thế, cuộc hôn nhân sẽ trở nên vững bền sau khi chấm dứt những mơ mộng thiếu thực tế của thời trăng mật. Giá trị to lớn của lời hứa hôn nhân là vẫn giữ được đội hôn phối bên nhau sau cuộc cãi vã đầu tiên. Nó trợ giúp họ lướt qua thời kỳ khó khăn buổi đầu cho đến khi họ gặp được cơn gió thuận đem lại niềm hạnh phúc được sống bên nhau. Những niềm vui khác cũng đều được sinh ra từ nỗi đau đớn nào đó. Chúng ta phải tách vỏ hạt dẻ để lấy được cái nhân ngon lành thế nào thì trong đời sống tâm linh thập giá cũng là khúc dạo đầu của triều thiên vinh quang như vậy.

Luật thứ ba: Thú vui là một phó phẩm, chứ không phải là mục đích. Hạnh phúc là cô phù dâu chứ không phải cô dâu. Nhiều người đã lầm khi nhắm đến thú vui như mục đích trực tiếp. Họ quên mất thú vui chỉ đến sau khi chu toàn bổn phận hay vâng giữ lề luật. Một đứa bé thấy khoái cảm khi ăn kem, vì nó tuân theo luật dinh dưỡng. Nhưng nếu nó ăn quá nhiều thì không còn thú vui nữa mà sẽ bị đau dạ dày. Tìm thú vui bất chấp luật lệ tức là đánh mất nó.

Chúng ta nên bắt đầu hay nên kết thúc bằng thú vui? Người Kitô hữu trả lời: “Hãy bắt đầu bằng chay tịnh và kết thúc bằng ăn tiệc, như thế bạn sẽ thực sự hưởng nếm nó.” Còn người vô tín ngưỡng sẽ nói: “Hãy bắt đầu bằng bữa tiệc và kết thúc với cơn nhức đầu sáng hôm sau”.

Trích từ Cuộc đời đáng sống của ĐTGM Fulton Sheen