Bạn có thấy lịch sử của thuyết nhị nguyên giải thích những lý lẽ ủng hộ việc phá thai không? Muộn nhất kể từ thời của Descartes, tâm trí đã được coi là cái tôi đích thực. Đó là phần trong chúng ta có suy nghĩ và có thể nói “do đó, tôi tồn tại”. Thân xác đã bị giảm thiểu để trở thành một công cụ cho nhân vị (sub-personal), chỉ hoạt động ở cấp độ sinh học và hóa học. Ở mức độ đó, hầu như tất cả mọi người ngày nay đều đồng ý rằng thai nhi trong bụng mẹ là con người – con người về mặt sinh học, sinh lý, di truyền. Khi các cơ quan đã phát triển đủ để được Planned Parenthood thu hoạch và bán—mắt, tim, phổi, mô não của thai nhi—việc khẳng định rằng thai nhi “chỉ là một tập hợp các tế bào” là không còn khả thi nữa. Hầu như không có nhà đạo đức sinh học chuyên nghiệp nào phủ nhận rằng sự sống bắt đầu từ lúc thụ thai.16
Tuy nhiên, trong ẩn dụ hai tầng, người ta chỉ nói về bào thai với tư cách là con người về mặt sinh học, ở tầng thấp hơn, nơi cơ thể bị biến thành một cỗ máy vô tri để được sử dụng và khai thác, giống như phần còn lại của tự nhiên. Nó chỉ là một mảnh vật thể có thể vứt bỏ.
Điều này giải thích tại sao là con người chỉ ở mặt sinh học không còn được xem là có bất kỳ địa vị/cấp bậc đạo đức nào, hoặc có sự đảm bảo là được pháp luật bảo vệ. Là con người không còn có nghĩa người ấy là một nhân vị. Sự sống con người đã bị biến thành vật thể thô, không có mục đích hay phẩm giá nội tại nào, và người ta có thể tùy tiện áp đặt bất cứ mục đích nào họ muốn.
Câu hỏi cốt lõi của việc phá thai vì thế, là địa vị của thân xác con người. Thân xác con người có phải là một phần không thể thiếu của nhân vị, chia sẻ vào phẩm giá của nó không? Hay thân xác ở bên ngoài nhân vị – một phần vật thể mà chúng ta có thể kiểm soát và thao tác theo bất kỳ cách nào chúng ta muốn, như lái xe ô tô?
Người ta không cần phải biết đến thuyết nhân vị để chịu ảnh hưởng bởi nó. Nó được ngụ ý trong chính việc thực hành phá thai. Chỉ dùng logic thôi, khi ủng hộ phá thai, chúng ta phải quyết định rằng sự sống con người trong những giai đoạn đầu tiên không thực sự có giá trị – quá ít giá trị đến mức nó có thể bị giết vì bất kỳ lý do gì. Sau đó, chúng ta phải quyết định rằng ở một giai đoạn sau này nó sẽ biến thành một loại sinh vật khác có giá trị cao đến mức giết nó là giết người.
Với chỉ logic thôi, khi chấp nhận phá thai, chúng ta ngầm chấp nhận một số hình thức nhị nguyên thân xác/nhân vị, ngay cả khi chúng ta không sử dụng những thuật ngữ đó. Hành động của chúng ta có thể có những hàm ý nhất định, dù ta không hề nhận ra mình suy nghĩ như vậy.
Tất nhiên, trong thực tế khi người ta chọn có nên phá thai hay không, lựa chọn của họ thường được dựa trên lý do cá nhân – sợ mất việc, không muốn bỏ học, chi phí tài chính hoặc sự kỳ thị của xã hội. Những phụ nữ Kitô hữu đã nói với tôi nỗi sợ hãi đầu tiên và lớn nhất của họ là cộng đoàn của họ sẽ nghĩ sao về họ ? Đây là những mối quan tâm chân thực, và các giáo xứ phải là nơi đầu tiên hỗ trợ tài chính, có những chương trình chăm sóc trẻ em, đào tạo nghề, tư vấn—và trên hết, với sự chiếu cố và lòng trắc ẩn.
Tuy nhiên, khi thảo luận về thuyết nhân vị, chúng ta không nói về lý do cá nhân hay cảm xúc mà là về logic cố hữu trong việc ủng hộ việc phá thai. Để so sánh, hãy tưởng tượng một người hỏi bạn tại sao một người là Kitô hữu. Rồi hãy tưởng tượng một câu hỏi khác: hãy đưa ra một lập luận hợp lý giải thích tại sao Kitô giáo là đúng. Câu trả lời của bạn cho hai câu hỏi sẽ khác nhau. Thuyết nhân vị là tiền đề ẩn giấu trong các lập luận ủng hộ việc phá thai.
16. Còn việc sinh đôi thì sao? Một số người cho rằng hiện tượng song sinh đơn nhân (sinh đôi giống hệt nhau) chứng tỏ phôi thai trong những ngày đầu tiên của thai kỳ không phải là cá thể người. Nhưng sinh đôi có thể được coi là một kiểu nhân bản tự nhiên (natural cloning): Ở giai đoạn đầu, phôi có thể tách ra khỏi một tế bào hoặc một nhóm tế bào để trở thành một sinh vật riêng biệt. Nhưng điều này không có nghĩa là phôi thai trước đó chỉ là một khối tế bào chưa biệt hóa. Hãy nghĩ đến con giun dẹp: Các bộ phận của con giun dẹp có thể vỡ ra và trở thành một con giun dẹp hoàn chỉnh. Nhưng điều đó không có nghĩa là loài giun dẹp ban đầu không phải là thành viên còn sống của loài này. Cả hai tiếp tục tồn tại với tư cách là những cá thể hoàn chỉnh, giống như những cặp song sinh giống hệt nhau tiếp tục tồn tại và phát triển với tư cách là những cá thể hoàn chỉnh. Xem George, Conscience and Its Enemies, 211–12.
Leave a Reply